Co to jest metoda NDT-Bobath i jakie jest jej zastosowanie?
Metoda NDT-Bobath, jest jedną z najbardziej znanych koncepcji rehabilitacji dzieci i dorosłych na świecie. W Polsce stosuje się ją z dużym powodzeniem dla wcześniaków, niemowląt i starszych dzieci z zespołami neurologicznymi, ortopedycznymi, genetycznymi oraz prezentującymi opóźnienia rozwojowe.
Metoda NDT-Bobath została opracowana w latach 40tych XX wieku w Londynie przez fizjoterapeutkę Bertę Bobath i Karla Bobath, neurologa. Małżeństwo Bobath zajmowało się na początku rehabilitacją dorosłych pacjentów z uszkodzeniami neurologicznymi. Ich badania dotyczyły analizy rozłożenia napięcia mięśniowego z wykorzystaniem prawidłowych wzorców ruchowych. W oparciu o początkowe założenia metody, szwajcarska lekarka, pediatra, Elisabeth Koeng i fizjoterapeutka Mary Quinton rozwinęły tę metodę w leczenie neurorozwojowe (Neurodevelopmental Treatment), szczególnie przydatne w rehabilitacji niemowląt, wcześniaków i małych dzieci.
Założenia Metody NDT-Bobath
Terapia metodą NDT-Bobath bazuje na wiedzy z zakresu neurofizjologii i znajomości prawidłowego rozwoju dziecka. Opiera się na stwierdzeniu, że rozwój dziecka z dysfunkcją centralnego układu nerwowego przebiega inaczej niż rozwój prawidłowy. Dziecko z uszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym ma odmienne odczucia czuciowo-ruchowe, dlatego nieprawidłowo interpretuje swoje ciało, nieprawidłowe są także jego ruchy.
Głównym założeniem tej metody jest pomoc we wszechstronnym rozwoju dziecka i ułatwienie mu wykonywania podstawowych czynności życiowych, na które pozwolą obecne uszkodzenia układu nerwowego lub dysfunkcje narządu ruchu.
Główne zasady terapii metodą NDT Bobath obejmują:
- normalizację napięcia mięśniowego(obniżanie podwyższonego lub zwiększanie obniżonego) przez zastosowanie różnych technik
- hamowanie nieprawidłowych odruchów
- wyzwalanie prawidłowych wzorców ruchowych poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kontroli takich jak m.in. głowa, obręcz barkowa lub obręcz biodrowa
- wykorzystanie zdobytych umiejętności w życiu codziennym
- rozpoczęcie terapii jak najwcześniej, gdy zauważalne są pierwsze nieprawidłowości w rozwoju niemowlęcia
- zapobieganie deformacjom w stawach, dążenie do liniowości w ustawieniu całego ciała i poszczególnych jego odcinków
Certyfikowany terapeuta NDT Bobath zajmuje się normalizacją napięcia mięśniowego w całym ciele pacjenta. Terapia małego dziecka jest również pracą nad zmysłami propriocepcji, dotyku, równowagi, wzroku, słuchu w celu uzyskania prawidłowej informacji dotyczącej prawidłowego ustawienia całego ciała i wykonania ruchu jak najbardziej zbliżonego do fizjologicznego. Istotne jest ćwiczenie ruchów służących jakiejś konkretnej funkcji np. chwytaniu zabawki, poruszaniu się. W tym celu służą także odpowiednio dobrane zabawki i przyrządy np. piłki, wałki. Ćwiczenia dobierane są indywidualnie. Bardzo ważna jest prawidłowa pozycja całego ciała i jego segmentów i dystrybucja obciążenia danej części ciała. Istotne są też ćwiczenia równoważne, podczas których pacjent ćwiczy aktywne przenoszenie ciężaru ciała. Podczas terapii ważne jest, aby dziecko czuło się bezpiecznie, komfortowo, w miarę możliwości nie płakało i uczestniczyło aktywnie w ćwiczeniach. Ważnym elementem terapii jest kontynuacja rehabilitacji w domu podczas codziennej aktywności dziecka i pielęgnacji tzn. podczas zabawy, karmienia, przewijania, noszenia itp.
Wskazania do Terapii NDT-Bobath
Rehabilitacja NDT- Bobath pozwala na diagnostykę oraz prowadzenie terapii u noworodków, niemowląt i dzieci w przypadku:
- asymetrii,
- problemów z dystrybucją napięcia (obniżone lub podwyższone napięcie mięśniowe),
- zaburzeń rozwoju psycho–ruchowego,
- uszkodzeń splotów nerwowych,
- chorób nerwowo–mięśniowych typu SMA,
- przepukliny oponowo–rdzeniowej,
- wad rozwojowych,
- zaburzeń koordynacji,
- zaburzeń karmienia,
- mózgowego porażenia dziecięcego (hemiplegii, diplegii, tetraplegii),
- zespołów genetycznych np. Zespołu Downa
- wad postawy
Efekty terapii:
- poprawa dystrybucji napięcia mięśniowego w ciele pacjenta
- poprawa liniowości czyli ustawienia części ciała względem siebie i ekonomii ruchu
- poprawa kontroli ciała i jego elementów w przestrzeni i celowości ruchów
- zwiększenie siły mięśniowej
- poprawa równowagi
- aktywizacja pacjenta
- stymulacja prawidłowego rozwoju
Autro: usrob
Bez kategorii
Komentarze: Brak komentarzy
Kinesiotaping (Kinesiology Taping), co to jest i czy jest skuteczny?
Kinesiotaping, inaczej plastrowanie dynamiczne, jest jedną z metod terapeutycznych używanych przez fizjoterapeutów. Polega na oklejaniu specjalnymi elastycznymi taśmami określonych obszarów ciała, nie tylko w obrębie narządu ruchu, ale też układu limfatycznego i w terapii blizn. Twórcą koncepcji jest japoński chiropraktyk dr Kenzo Kase, który opracował materiał do produkcji taśm i sposoby aplikacji.
Taśmy mają charakterystyczne właściwości, gdyż są wykonane z bawełny o grubości i rozciągliwości identycznej jak ludzka skóra. Dzięki temu nie usztywniają ruchów, ale przyklejone do skóry dynamicznie współpracują z nią i mięśniami. Są pokryte specjalnym klejem medycznym, który dobrze przylega do skóry. Nie powodują nieprzyjemnych odczuć podczas noszenia. Istnieją różne techniki aplikacji plastrów w zależności od dolegliwości, obszaru, celu aplikacji itd.
Kinesiotaping jest bardzo skuteczny, bo wspomaga proces leczenia, łagodzi objawy lub pomaga w uzyskaniu funkcji. Nie jest zwykle jedynym sposobem terapii w danym przypadku.
Wskazania do stosowania:
- dolegliwości bólowe mięśni i stawów,
- urazy i kontuzje w obrębie narządu ruchu,
- wady ustawienia stóp i kończyn,
- stabilizująco przy obniżonym napięciu mięśniowym,
- wady kręgosłupa i klatki piersiowej,
- porażenia nerwów,
- obrzęki limfatyczne,
- terapia punktów spustowych,
- terapia pacjentów neurologicznych np. w celu poprawy funkcji chwytnej ręki.
Autro: usrob
Bez kategorii
Komentarze: Brak komentarzy
Dlaczego dziecko chodzi na palcach i kiedy jest to nieprawidłowe?
Samodzielny chód dziecka
Samodzielny chód pojawia się około 1 roku życia, ale całkowity rozwój funkcji stopy trwa do 3 roku. Pierwsze tygodnie samodzielnego poruszania to nauka kontroli swojego ciała i oczywiście stóp. Dziecko może wtedy wyginać stópki, stawiać je na wewnętrznej lub zewnętrznej krawędzi, może też chodzić na palcach. Maluszek doskonali wtedy swoje reakcje równoważne i kształtuje sklepienie stóp.
Stopy spełniają bardzo ważne funkcje:
- amortyzacyjną, ponieważ chronią ciało przed wstrząsami,
- komunikacyjną, dając możliwość poruszania się w przestrzeni,
- czuciową, gdyż na stopach znajduje się dużo receptorów, dzięki którym, można rozpoznawać temperaturę, fakturę, kształt, twardość podłoża oraz ocenić pozycję ciała w przestrzeni,
- równoważną, ponieważ stopy utrzymują ciało w pionowej pozycji podczas chodu , biegu, tańca itp.
Prawidłowy wzorzec chodu i wzorzec chodzenia na palcach
Prawidłowy wzorzec chodu rozpoczyna się od kontaktu pięty z podłożem, jednocześnie unosi się przód stopy i palce, potem cała stopa przetacza się po podłożu, a na końcu dynamicznie odbija się od niego. Jest to tzw. mechanizm propulsji. W przypadku, gdy dziecko chodzi tylko na palcach, styczność z podłożem mają jedynie palce i przód stopy, pięta uniesiona jest do góry, a więc nie wszystkie receptory umieszczone na stopie odbierają bodźce z zewnątrz, nie ma też udziału wszystkich mięśni odpowiedzialnych za kształtowanie sklepienia stopy. Dochodzi do spłaszczenia łuku poprzecznego stopy, który biegnie od 1 do 5 głowy kości śródstopia i jest konstrukcją stawowo-więzadłowo-mięśniową, która stabilizuje stopę i amortyzuje wstrząsy, na które jest narażona. Ścięgno Achillesa, które przyczepia się do guza piętowego, ulega skróceniu, co ogranicza ruchomość w stawie skokowym czyli zginanie stopy do góry oraz odwracanie jej i nawracanie. Wszystkie funkcje stopy ulegają wówczas zaburzeniu.
Konsekwencje długotrwałego chodu na palcach:
- nieprawidłowe ustawienie miednicy w pochyleniu ku przodowi ciała, a co za tym idzie, rozciągnięcie mięśni brzucha, skrócenie mięśni prostowników odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
- nierównomierne obciążenie całego układu kostno-stawowo-mięśniowego,
- nieprawidłowe odczucia sensoryczne z receptorów stóp odpowiedzialnych za czucie powierzchowne i głębokie,
- nieprawidłowe obciążanie stóp, potykanie się, przewracanie,
- słabsza równowaga statyczna i dynamiczna np. problem ze staniem na 1 nodze lub skakaniem,
- kłopoty z dobraniem obuwia lub włożeniem stopy do bucika.
Co utrwala nieprawidłowy wzorzec chodzenia na palcach u dziecka?
- zbyt wczesna pionizacja dziecka, stawianie go, zanim samo stanie, stosowanie chodzików,
- prowadzanie maluszka za rączki, zanim sam postawi pierwsze kroki,
- za małe lub za sztywne buty,
- źle zaadoptowana przestrzeń do zabawy np. za śliska podłoga, za twarda lub wysoki stolik przy którym dziecko stoi bawiąc się,
- zbyt dużo emocji, za dużo bodźców pobudzających układ nerwowy małego dziecka(wtedy chodzenie na palcach może być sposobem na rozładowanie tych emocji).
Przyczyny chodzenia na palcach : - nieprawidłowe ułożenie w macicy, zbyt mało miejsca dla płodu i w konsekwencji wrodzony przykurcz ścięgna Achillesa,
- nadpobudliwość psychoruchowa -ADD lub ADHD,
- całościowe zaburzenia rozwojowe- autyzm, zespół Aspergera,
- obniżone napięcie mięśniowe w centrum ciała(słabe mięśnie brzucha), dziecko może kompensować deficyt stabilizacji w tej części ciała przez wspinanie się na palce,
- uszkodzony centralny układ nerwowy, który reguluje napięcie mięśniowe w obrębie ciała np. u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,
- zaburzenia integracji sensorycznej, problem z modulacją bodźców dotykowych czyli kontrolą ich przez ośrodki mózgowe. Może to być nadwrażliwość dotykowa, w której sygnały docierające z receptorów stóp są nadmiernie wzmacniane lub podwrażliwość, w której bodźce te są wyhamowywane. W obu przypadkach dziecko może chodzić na palcach unikając bodźców lub dostarczając ich sobie,
- niezintegrowany odruch toniczny szyjny, gdy w przypadku odgięcia głowy do tyłu wzrasta napięcie mięśni prostowników.
Kiedy chód na palcach jest nieprawidłowością i co z tym zrobić:
Małe dziecko może chodzić na palcach na początku samodzielnego chodzenia, szczególnie jeśli zaczęło chodzić wcześnie, przed 1 rokiem życia. Jeśli stan taki trwa dłużej niż kilka tygodni i maluch rzadko obciąża całą stopę na podłożu lub dziecko jest starsze, ma powyżej 2 lat i chodzi na palcach, należy skonsultować to z ortopedą, który sprawdzi czy nie ma ograniczeń w aparacie kostno-stawowym. W przypadkach uporczywego wzorca chodu na palcach niezbędna jest wizyta u neurologa dziecięcego, który oceni rozwój dziecka, odruchy neurologiczne i napięcie mięśniowe. W każdym przypadku warto zasięgnąć porady u doświadczonego fizjoterapeuty dziecięcego, który zna się na rozwoju dziecka.
Jeśli niezbędna okaże się rehabilitacja dobre efekty dają następujące metody, dobrane indywidualnie do danego przypadku:
- masaż
- kinesiologytaping(plastrowanie)
- trójpłaszczyznowa terapia stóp
- terapia NDT-Bobath
- metoda Vojty
- terapia manualna
- terapia integracji sensorycznej
Bibliografia:
- Grażyna Banaszek „Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metodą Vojty” α-medica press 2002
- Paweł Zawitkowski „Co nieco o rozwoju dziecka” Wydawnictwo Zawitkowski 2007
- Sally Goddard Blythe „Harmonijny rozwój dziecka” Świat Książki 2006
- Svetlana Masgutowa „Integracja odruchów dynamicznych i posturalnych z układem ruchowym całego ciała” MINRRIO 2005
Autro: usrob
Bez kategorii
Komentarze: Brak komentarzy